FTX krizi: Nasıl başladı, neler yaşandı, nereye varacak?

Mustafa

New member
Investing.com – Kripto para sanayisinde bu hafta dalı derinden sarsan Terra hadisesinden daha sonra ikinci bir şok yaşandı. Bölümün en büyük kripto para borsası FTX, risk sermayesi şirketi Alameda Research ile bir arada kendini süratli bir biçimde likidite krizinin ortasında buldu. FTX krizi devam ederken piyasada bu olayın zincirleme tesirle ticari bağlantıda olan öteki kripto şirketlerini de olumsuz etkilemesine yönelik tasalar devam ediyor. Haberimizde krizin nasıl başladığını ve hafta boyunca neler yaşandığını özetledik.

Olay, Alameda Research’in finansal sayılarının sızdırılmasıyla başladı

Geçen hafta sonu basına yansıyan bir raporda FTX’in yan şirketi Alameda’nın finansal tablolarında yüksek ölçüde FTT tokeni tutulduğu lanse edildi. Bu, piyasa tarafınca şirketin bilançosunda bir açık olduğu ve bu açığın şirketin kendi lokal tokeniyle finanse edildiği biçiminde yorumlanması, krizin başlangıç noktası oldu.

Binance, süratli hareket ederek krizi körükledi

Alameda bilançosunun piyasa sızmasıyla bir arada Binance, süratli hareket ederek 584 milyon dolarlık FTT’yi kendi platformuna çekerek tasfiye sonucu aldıklarını duyurdu. Toplam FTT arzının %17’sine denk gelen bu ölçünün elden çıkarılacağına dair yapılan açıklama fitili ateşleyen bir atak oldu.

Devam eden saatlerde Binance CEO’su Changpeng Zhao, tasfiyenin piyasayı en az etkileyecek biçimde gerçekleşeceğini bildirmesinin yanında Terra krizinden ders aldıkları için süratli bir aksiyon aldıklarını söylemesi, FTX’in de iflas edebileceğine dair telaşın tepe yapmasına niye oldu.

Aynı saatlerde Alameda Research’ün CEO’su Caroline Ellison, sızdırılan sayıların eksik olduğu ve finansal yapılarının kuvvetli olduğuna dair açıklamalar yaptı. Bunun yanında krizi sonlandırmak için Binance’e elindeki FTT tokenleri 22 dolardan alma teklifi sundu, lakin olumsuz cevap aldı. Bu ortada FTX CEO’su Sam Bankman-Fried, Twitter üzerinden bir zahmet olmadığını ve çekim süreçlerinin sıkıntısız biçimde devam ettiğini söylüyordu.

Haftanın birinci günü FTX’in mahallî tokeni FTT, kritik düzey olan 22 dolar bölgesinde tutulmayı başardı. Lakin asıl kriz, 8 Kasım Salı günü patlayacaktı.

Bankman-Fried ile Changpang Zhao içinde gerginlik

Kripto piyasasının en büyük iki borsasının işverenleri içinde gerginlik artarken FTX borsasından çıkışlar haftanın ikinci gününde daha da arttı.

FTX kriziyle ilgili söylentiler süratle yayılırken olumsuz olay tüm kripto para piyasalarını olumsuz etkilemeye başladı. Kripto para piyasalarının geneli, gün uzunluğu düşüş görürken en büyük satış dalgası, Sam Bankman-Fried’ın artık çekim süreçlerini karşılayamadıkları ve likidite sıkışlığı yaşadıklarını duyurmasıyla geldi.

Binance FTX’i satın alacağını deklare etti

FTX CEO’su açıklamasının devamında Binance’ten yardım talep ettiklerini söylerken Binance CEO’su bu talebe süratlice yanıt verdi ve FTX’i satın alma konusunda bağlayıcı olmayan bir muahede yaptıklarını duyurdu. Bu ortada FTX borsasında çekim süreçleri FTX.US haricinde tüm ülkelerde durduruldu. Binance ile muahede gelişmesi, piyasaları kısa bir süre rahatlatmasına karşın olayı tetikleyen harekete imza atan Binance’e yönelik yansılardan dolayı piyasa ikna olmadı ve karşılıklı yapılan açıklamaların akabinde piyasada sert satışlar devam etti.

Bu ortada Bitcoin, 8 Kasım Salı günü yılın taban düzeyini 17.166 dolar olarak belirledi. FTT ise bir gün evvel 22 dolardan alıcı bulurken 24 saat daha sonra 2,5 dolara kadar geriledi. Piyasa, artık FTX’in Terra çöküşüne benzeri bir olay olduğu konusunda ikna olmuş üzereydi.

Binance’in FTX mutabakatını iptal etmesi ikinci satış dalgasına niye oldu

Binance, krizin çıkış noktası olarak görülen FTT tasfiyesini çabucak hemen gerçekleşmediğini söylese de bu açıklama piyasa yatırımcılarını ikna etmedi. beraberinde Binance’in FTX’i kurtaramayacağını ya da satın alım konusunda ikna olmayan yatırımcılar satışlara devam etti.

Son gelişmelerin üzerine Binance, hafta ortasında düzenleyici baskısını ve inceledikleri FTX sayılarının sıkıntılı olmasını münasebet göstererek satın alımdan vazgeçtiğini duyurdu. Binance’in FTX’i mevcut likidite sıkışıklığından kurtaracak kâfi kabiliyete sahip olmadıklarını itiraf ettikten daha sonra piyasada satışlar devam etti.

Bitcoin, son 2 yılın en düşük düzeyi olarak 15.500 dolar bandına kadar gerilerken toplam kripto para piyasa bedeli 800 milyar doların altına kadar geriledi.

Binance’in kapıları kapatmasının akabinde Bankman-Fried fon arayışına başladı

Binance’in muahededen çekilmesinin akabinde epey daha güç duruma düşen FTX’in işvereni, yatırımcılarına dönerek acil fon talebinde bulundu. Kesime yansıyan haberlerde FTX’in krizi aşmak için birinci etapta 8 milyar dolarlık bir fona gereksinimi vardı. Lakin hiç bir yatırımcı bu talebe yanıt vermedi.

Diğer yandan çeşitli ülkelerde düzenleyiciler de FTX borsasını inceleme altına almaya başlamıştı. Basın yansıyan haberlerde ABD SEC ile Adalet Bakanlığı, mevcut durumu incelemek için FTX ile temasa geçti ve borsanın ABD iştirakine tesirlerini incelemeye başladı.

Justin Sun’dan sürpriz çıkış

Bankman-Fried, fon bulma konusunda başarısız olurken Justin Sun, sahneye çıktı ve enteresan bir tahlil önerisi sundu. Tron CEO’su Sun, FTX’deki Tron ekosistemine dahil kripto varlıkları bulunan yatırımcılar için bir çıkış teklifini sundu. Bu teklif, FTX idaresi tarafınca süratlice kabul edildi ve Sun, borsaya 12 milyon dolarlık bir fon aktararak TRX tokenlerinin borsadan çıkışı için bir tahlil sundu.

Bu gelişme üzerinde FTX borsasında sıkışan kullanıcılar, TRX talebini önemli oranda artırdı ve altcoin, FTX’te %3.500’ün üzerinde kıymet artışıyla 2,5 dolara kadar yükseldi. Bu sıçramanın akabinde TRX, 0,3 dolar bandında istikrar bulsa da başka borsalardaki fiyatına bakılırsa an prestijiyle %600 oranında primli hareket etmeye devam ediyor.

Sonuç olarak TRX’e yönelen kullanıcılar, FTX’ten çıkabilme umuduyla varlıklarının kıymetli bir kısmını feda etmek zorunda kaldı.

Sam Bankman-Fried’den öz eleştiri

Hafta boyunca isimsiz kaynaklardan aktarılan biroldukça gelişme, krizin önemli boyutlara ulaşmasını sağladı. FTX CEO’su dün akşam saatlerine yanlışsız Twitter üzerinden denetimin tam manasıyla kaybedildiğini itiraf ettiği uzun bir açıklama yaptı.

Fried açıklamasında, önemli kusurlar yaptığını ve kaybettiğini itiraf ederken tüm kabahatin kendinde olduğunu söylemiş oldu. Süreç hakkında bilgi veren FTX CEO’su kuvvetli bir sermaye yeterliliğine sahip olduklarını düşünürken beklenmedik biçimde gelen çekim talepleri karşısında hazırlıksız yakalandıklarını itiraf etti.

Alameda hakkında da açıklama yapan Bankman-Fried, şirketin, bir kaç gün ortasında faaliyetlerini sonlandıracağını ve bundan daha sonraki süreçte kendilerini neler beklediğini bilmediğini söylemiş oldu. Son derece karamsar açıklamalarda bulunan Fried, FTX’i kurtarmak için elinden olan birşey olmadığını ima eden açıklamalarda bulundu.

FTX olayıyla ilgili haber akışı bugün de devam ediyor. Son olarak Alameda ile ticari bağlantı ortasında bulunan BlockFi, fon çekim süreçlerini durdurduğunu deklare etti. Şirketten ayrıntılı bir resmi açıklama gelmese de söylentiler yöneticilerin iflas sürecini yönetmek için bir danışmanlık şirketiyle temas halinde olduğu istikametinde.

Bundan daha sonra ne olacak?

Mevcut görünüme nazaran FTX’in bu krizi atlatma ihtimali düşük görünüyor. Piyasadaki genel görüşe nazaran sürecin sonunda ise kripto şirketinin iflas müracaatında bulunması yüksek mümkünlük olarak görülüyor. FTX, bilhassa son bir yılda biroldukca kredi şirketiyle bağlantı ortasındaydı. Hatta Terra krizi daha sonrası sıkıntı durumdaki şirketleri kurtarma yolunda faaliyetlerde bulunuyordu.

Önümüzdeki günlerde FTX ile ticari bağlantı ortasında bulunan şirketlerin de finansal problemler bildirebileceği görülebilir. Bunun yanında JPMorgan analistleri, hafta ortasında sunduğu raporda piyasanın esasen Terra çöküşü daha sonrası daha düşük riskle hareket ettiği ve FTX’in muhtemel çöküşü daha sonrası krizin birebir şiddette olmayabileceğine dair görüşlerini bildirdiler.

Sonuç olarak, kripto piyasasının en değerli oyuncularının biri olan FTX’in iflas etmesinin, bölüme ağır bir darbe vuracağına dair genel bir kanı bulunuyor.

Yazar: Günay Caymaz